Drie keer in één uur ging de telefoon. Het abonnement komt met voicemail, en dit is niet voor niets: ik neem vaak de telefoon niet op. Maar de voicemail werd niet ingesproken. De volgende dag maakte men wél gebruik van deze luxe service, en liet men een verzoek achter om terug te bellen, en dus deed ik dat. “Jeetje, wat ben jij slecht bereikbaar, zeg!”. De opmerking kon ik wel begrijpen, maar om mijn excuses hiervoor aan te bieden, of te melden dat ik voortaan mijn telefoon wat vaker op zou nemen: nou nee.

Hoewel mobiele telefoons in noodsituaties best handig blijken, en ik whatsappjes en smsjes van vrienden of familie best weet te waarderen, kan ik niet zo goed tegen de sociale verplichtingen die zo’n apparaatje met zich mee brengt. Officieel bepaal je natuurlijk zelf hoezeer je jouw dagelijks leven laat beïnvloeden door een telefoon, maar je moet wel ontzettend sterk in je schoenen staan om, zeker wanneer in het bezit van een smartphone met handige apps voor Facebook, Twitter, Nu.nl, en Whatsapp, niet op onbewaakte momenten die telefoon uit je broekzak of tas te halen om te kijken of iets of iemand nog een reactie verwacht of kan gebruiken. Twee jaar geleden was men (Britse telecom regulator, Ofcom) er al achter dat smartphones net zo verslavend zijn als sigaretten. Gisterenavond stond ik in een kroeg te praten over dit onderwerp, en mijn gesprekspartner had hetzelfde gevoel als ik: je wéét dat je niet altijd bereikbaar hoeft te zijn, je wéét dat er waarschijnlijk niets nieuws gepost of gestuurd is sinds de laatste keer dat je op je telefoon keek, je wéét dat je veel productiever bent wanneer je minder op je telefoon zou kijken, maar tóch doe je er aan mee. Volledig tegen je zin in.

Toch is wat hierboven staat beschreven nog min of meer een eigen keuze: je kunt er bewust voor kiezen om minder vaak op je telefoon te kijken, om een boek mee te nemen in de trein en die te gaan lezen, of om je telefoon ergens diep in je tas weg te stoppen zodat het teveel moeite kost om ‘m er steeds uit te halen. Wat lastiger blijkt is je loswrikken uit het schuldgevoel waar de nieuwste technologie op inspeelt. Natuurlijk kun je minder op je telefoon kijken, wat minder Facebook checken, of de Whatsappjes later lezen, maar het wordt lastiger wanneer je weet dat degene die contact met jou zoekt kan zien dat jij die poging tot contact hebt geregistreerd, maar negeert. Al die handige trucs bij Whatsapp en Facebook, waarbij men kan zien dat, en wanneer, een berichtje is gelezen, dat geen handeling op een telefoon verricht kan worden zonder te bevestigen dat je gezien hebt dat iemand je heeft gebeld: het schept een sociale verplichting. Niet gelijk reageren heeft gevoelsmatig bijna hetzelfde effect als zeggen dat de ander niet belangrijk genoeg is om een reactie te geven. Dit effect wil niemand op zijn geweten hebben, en dus bellen we maar terug, sturen we nog maar eens een whatsappje, of reageren we even snel op Facebook, ookal willen we liever even in stilte de hond uitlaten in het bos. Sociaal contact wordt er allesbehalve leuker op wanneer je, bij wijze van spreken, met een stopwatch in je hand zit te wachten tot de ander reageert en aan de verstreken tijd denkt af te kunnen lezen hoe interessant die persoon jou vindt.

Nu ben ik zo’n geluksvogel dat mijn naasten (hoop ik) inmiddels wel gewend zijn aan mijn ‘laksheid’ wat betreft het reageren op berichten of het versturen ervan. Maar instanties die mij vijf keer op een dag bellen over niets omdat ik nu eenmaal een telefoonnummer móest opgeven, kan ik moeilijk uitleggen dat ik een mobiele telefoon heb voor mijzelf: voor wanneer ík iemand moet bellen wanneer er iets met míj aan de hand is. Dus nu heb ik gezocht naar een oplossing: op doordeweekse dagen staat er een uur ingepland voor het (terug)bellen van instanties. Wanneer er tussendoor iemand belt, neem ik alleen op als ik zin heb, of bel ik gelijk terug als iemand in mijn voicemail schreeuwt dat het dringend is. Verder probeer ik binnen 3 dagen te reageren op berichtjes van vrienden en familie, en ga ik ook weer reageren via échte post.

Naar mijn mening is dit een behoorlijk professionele compromis, want laten we eerlijk zijn: die telefoon is nog steeds een luxe artikel, en de enige die het recht heeft om te klagen over eventuele slechte telefonische bereikbaarheid is mijn moeder.